Η Μικρασία του Αιγαίου - Asia Minor of Aegean
Η Μικρά Ασία του Αιγαίου στην αρχαιότητα και οι αποικίες των Ελλήνων. Το Οθωμανικό χρέος, η εξάρτηση, οι εκχωρήσεις και οι ζώνες οικονομικής επιρροής των Ευρωπαίων «μνηστήρων» της Μικράς Ασίας, που οδήγησαν στον ξεριζωμό του Ελληνισμού. Ιστορικά ντοκουμέντα, μνήμες και μαρτυρίες Ροδίων προσφύγων της Μάκρης Λυκίας και των Λύγδων Λυδίας.
Οι Έλληνες στην Τουρκία, ζούσαν στην ιστορική πατρίδα τους, τη Μικρά Ασία, εκεί όπου, οι αρχαίες ελληνικές πόλεις, ήκμασαν μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια. Πολύ αργότερα, η Μικρά Ασία, κατακτήθηκε από τουρκικές φυλές, που μετακινήθηκαν μέχρι εκεί, από την κεντρική Ασία. Οι Έλληνες παρέμειναν σε αυτά τα εδάφη, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οι Κεμαλιστές κατέλαβαν την εξουσία του Οθωμανικού κράτους. Οι Επτά Εκκλησίες, οι επτά λύχνοι του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, έσβησαν.. Οι Έλληνες Μικρασιάτες κράτησαν «Θερμοπύλες», μέχρι τη μεγάλη συμφορά, που έπληξε όχι μόνο τον ελληνισμό, αλλά και τον παγκόσμιο πολιτισμό, αφού οι Έλληνες ξεριζώθηκαν, όχι μόνο από τα σπίτια τους, αλλά και από μια περιοχή, που χιλιάδες χρόνια πριν, το ελληνικό στοιχείο ήταν έντονο και σηματοδότησε με τις υψηλές ιδέες, τα ιδανικά και τον τρόπο ζωής του, όλη την ανθρωπότητα. Γραπτές πηγές, αλλά κυρίως αρχαιολογικά μνημεία της περιοχής, τα οποία διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας, από τις ορδές των «βαρβάρων», μαρτυρούν του λόγου το αληθές. Έχουν ελληνική σφραγίδα και ελληνικά γράμματα. Από την Αιολία μέχρι τη Λυκία και την Κιλικία, από την Βιθυνία μέχρι την Παφλαγονία και την Καππαδοκία και από την Καρία και την Ιωνία ως τη Λυδία, τη Μυσία, την Πισιδία και την Παμφιλία, το ελληνικό στοιχείο ήταν πολιτισμικά κυρίαρχο, εκτός από κάποιες εποχές μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση, που οι Χετταίοι αρχικά και οι Πέρσες στη συνέχεια, υπέταξαν με τη δύναμη των όπλων και την αριθμητική τους υπεροχή τις ανθούσες ελληνικές πόλεις και κωμοπόλεις της Μικράς Ασίας.
Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877-1878, έδωσε το τελευταίο πλήγμα στην τουρκική οικονομία. Εκτός από τα δάνεια και την έκδοση χαρτονομισμάτων, που προκλήθηκαν από στρατιωτικές ανάγκες, η Οθωμανική Αυτοκρατορία έπρεπε να αποπληρώσει και αποζημίωση στη Ρωσία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Τουρκία αναγκάστηκε να κηρύξει πλήρη πτώχευση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, σε μια αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ της σοβιετικής Ρωσίας και της Τουρκίας, εμφανίστηκαν συνυφασμένα πολιτικά, στρατιωτικά, ιδεολογικά και οικονομικά συμφέροντα. Τα εθνικά συμφέροντα της σοβιετικής Ρωσίας και της Τουρκίας, κατά ανορθόδοξο και απίθανο τρόπο, ευθυγραμμίστηκαν, ενώ για πολλούς αιώνες πριν, Ρωσία καί Τουρκία ήταν ασυμβίβαστοι αντίπαλοι. Μέχρι το 1915, όταν άρχισαν οι διωγμοί των χριστιανικών πληθυσμών από τους Τούρκους στο έδαφος της Μικράς Ασίας, υπήρχαν ήδη εκεί πολλοί Έλληνες και Αρμένιοι. Στους πολιτικούς και στρατηγικούς παράγοντες, που επηρέασαν την πολιτική και οικονομική κατάσταση της Ασιατικής Τουρκίας, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, προσαρτήθηκε και ο οικονομικός παράγοντας. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομικές δυνάμεις έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας, με απώτερο στόχο το διαμελισμό της. Αλλά, εκτός από τα κύματα της διαφημιστικής εκστρατείας και της κερδοσκοπίας, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις πραγματοποίησαν ένα καλά μελετημένο σχέδιο: να κατακτήσουν οικονομικά την Τουρκία, για να επιτύχουν την πλήρη πολιτική της υποταγή. Η εμφάνιση ξένου κεφαλαίου στο έδαφος της Μικράς Ασίας, έφερε σε επαφή τα τοπικά πολιτικά συμφέροντα της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας. Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν.
Για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους δημιουργήθηκε η Οθωμανική Διοίκηση του Χρέους, η οποία μετατράπηκε σε ένα είδος «κράτους εν κράτει». Το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, επένδυσε στη Μικρά Ασία, σε δύο κατευθύνσεις. Από τη μία πλευρά, το πεδίο δραστηριότητάς του, ήταν ολόκληρη η αυτοκρατορία, την οποία προσπάθησε να καλύψει με ένα δίκτυο σιδηροδρόμων, τραπεζών και γραφείων εισαγωγής-εξαγωγής. Από την άλλη πλευρά, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είχαν ήδη από καιρό επιδιώξει να διεκδικήσουν την κυρίαρχη οικονομική επιρροή τους σε μια συγκεκριμένη ζώνη, που επιλέχθηκε για λόγους, όχι μόνο καθαρά οικονομικούς, αλλά και γενικά πολιτικούς και στρατηγικούς. Η συμμετοχή της Ιταλίας στη διανομή των εδαφών της Μικράς Ασίας, είναι ίσως η πιο περίεργη σελίδα στην ιστορία των διπλωματικών σχέσεων κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι προϋποθέσεις, για την είσοδο της Ιταλίας στον πόλεμο, στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, καθορίστηκαν από τη συμφωνία του Λονδίνου του 1915.
Ο ελληνισμός των μικρασιατικών παραλίων, που ανανεωνόταν ραγδαία με τις συνεχείς μεταναστεύσεις, κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα, άρχισε να δυναμώνει αριθμητικά και να κυριαρχεί οικονομικά σε σχέση με τις άλλες μειονότητες της Μικράς Ασίας. Η επέκταση των δικτύων του σιδηροδρόμου, αλλά και τα ευρωπαϊκά κεφάλαια, που ήταν γενναία, δημιούργησαν την «άνοιξη» του εμπορίου με επίκεντρο τη Σμύρνη. Το ελληνικό στοιχείο κατέχει κυρίαρχη θέση και συμβολή σε αυτή την ανάπτυξη. Ανθούσες ελληνικές πόλεις και κωμοπόλεις, όπως ήταν η Σμύρνη, το Αϊδίνιο, η Προύσα, το Αϊβαλί, η Μάκρη, το Λειβήσι, το Οδεμήσιο αλλά και τα Λύγδα, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην οικονομία και το εμπόριο της Μικράς Ασίας. Ιδιαίτερα η Μάκρη, είχε ιδιαίτερα στενές εμπορικές σχέσεις με τη Ρόδο, η οποία από την αρχαιότητα, ήδη κατείχε ναυτική και εμπορική ισχύ, ενώ στα χρόνια της οθωμανικής, αλλά και της ιταλικής κατάκτησης, δεν διέκοψε τις εμπορικές και ναυτιλιακές της σχέσεις με τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. Οι Ροδίτες των μαρασιών της πόλης, ήταν ιδιαίτερα δραστήριοι στον τομέα της εμπορικής ναυτιλίας.
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες φτάνοντας στα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας, ήδη από το Σεπτέμβριο του 1922, εκτός από την έλλειψη στέγης, είχαν να αντιμετωπίσουν την παντελή απουσία και την έλλειψη πρόνοιας του κράτους, αλλά και τη γραφειοκρατία των τραπεζικών του ιδρυμάτων, που μετά τη συνθήκη ανταλλαγής των πληθυσμών, ανέλαβαν το οικονομικό μέρος της αποζημίωσης των αστών προσφύγων και της αγροτικής εγκατάστασης των αγροτών προσφύγων. Χαρακτηριστικό κέντρο υποδοχής των προσφύγων από τα παράλια της Μικράς Ασίας, ήταν οι Νέες παράγκες των Τζιτζιφιών, αλλά και οι δύο προσφυγικοί συνοικισμοί του Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου. Μαρτυρίες και ζωντανές μνήμες απογόνων των προσφύγων από τη Μάκρη και το Λειβήσι της Λυκίας καθώς και τα Λύγδα Οδεμησίου της Λυδίας, περιγράφουν και αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο την πορεία και την προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων στον ελληνικό πολιτισμό. Η ποίηση για τη Μικρασία του Αιγαίου, συμπληρώνει και μελοποιεί αυτή την προσφορά των προσφύγων, αλλά και το δράμα που έζησαν εγκαταλείποντας τις πατρογονικές τους εστίες κατά τη Μεγάλη Καταστροφή..
Greeks in Turkey lived in their historic homeland, Asia Minor, where ancient Greek cities flourished until Hellenistic times. Much later, Asia Minor was conquered by Turkish tribes, who moved there from Central Asia. The Greeks remained in these territories until the early 20th century, when the Kemalists seized power of the Ottoman state. The Seven Churches, the seven wolves of Greek Christian civilization, were wiped out. The Greeks of Asia Minor held “Thermopylae”, until the great disaster, which hit not only Hellenism, but also global culture, after the Greeks were ripped out, not only from their homes, but also from a region that thousands of years ago, the Greek element was intense and marked with high ideas, his ideals and lifestyle, all of humanity..
Written sources, but mostly archaeological monuments of the region, which have survived to this day, from the hordes of the "barbarians," testify to the truth. They have a Greek stamp and Greek letters. From Aeolia to Lycia and Cilicia, from Bithynia to Paphlagonia and Cappadocia and from Karia and Ionia to Lydia, Mysia, Pisidia and Pamphilia, the Greek element was culturally dominant, except for some seasons until the Roman conquest, when the Hittites at the beginning and the Persians beyond, subdued with the power of the weapons and their arithmetic superiority the flourishing Greek cities and towns of Asia Minor..
The Russo-Turkish War of 1877-1878 gave the last blow to the Turkish economy. In addition to the loans and issuance of notes, caused by military needs, the Ottoman Empire had to repay and compensate Russia. Under these circumstances, Turkey was forced to declare full bankruptcy. In the early 1920s, in a mutually beneficial relationship between Soviet Russia and Turkey, intertwined political, military, ideological and economic interests emerged. The national interests of Soviet Russia and Turkey, in an unorthodox and unlikely way, were aligned, while for many centuries ago Russia and Turkey were incompatible opponents. Until the year 1915, when the persecution of Christian populations by the Turks on the territory of Asia Minor began, there were already many Greeks and Armenians there. Political and strategic factors that influenced the political and economic situation of Asian Turkey in the second half of the 19th century were also annexed. The major European economic powers have played a catalytic role in Turkey's strategic orientation, with the ultimate aim of dismembering it. But, in addition to the waves of advertising campaign and speculation, European forces have made a carefully thought-out plan: to conquer Turkey financially in order to achieve its full political submission. The emergence of foreign capital in Asia Minor brought together the local political interests of France, England and Russia. The results were not long overdue..
To manage public debt, the Ottoman Debt Administration was created, which turned into a kind of "state within state". European capital has invested in Asia Minor in two directions. On the one hand, his field of activity was the entire empire, which he tried to cover with a network of railways, banks, and import-export offices. On the other hand, European powers have long sought to assert their dominant economic influence in a particular area, chosen for reasons not only purely economic but also political and strategic in general. Italy's involvement in the distribution of Asia Minor territories is probably the most curious page in the history of diplomatic relations during World War I. The conditions for Italy's entry into the war on the side of the Entente forces were laid down in the London Agreement of 1915..
The Hellenism of the Asia Minor beaches, rapidly renewed with continuous migrations, mainly from island Greece, began to strengthen numerically and dominate economically in relation to other minorities in Asia Minor. The expansion of rail networks, but also European funds, which were brave, created the "spring" of trade centred on the city of Izmir (ancient Smyrna). The Greek element is dominant and contributes to this development. Flourishing Greek cities and towns such as Smyrna, Aidin, Bursa, Ayvali, Makri, Livisi, Odemesion and Lygda played an important role in the economy and trade of Asia Minor. Makri, in particular, had very close trade relations with Rhodes, which from antiquity had already held naval and commercial power, while in the years of Ottoman and Italian conquest, it did not interrupt its commercial and maritime relations with the opposite small Asian coast. The Rhodians of the city's marches were particularly active in the field of merchant shipping..
Asia Minor’s refugees arriving in the major urban centres of Greece, as early as September 1922, except for homelessness, had to cope with the total absence and lack of welfare of the State; but also the bureaucracy of its banking institutions, which after the people-to-people treaty, they took over the financial part of the compensation of refugees and the rural establishment of refugee farmers. A typical reception centre for refugees from the coast of Asia Minor was the New Shanties of Gigifies, but also the two refugee settlements of Agios Konstantinos of Agrinio. Testimonies and living memories of the descendants of the refugees from Makri and Livisi of region Lycia, as well as Lygda of region Odemesion of Lydia, best describe and highlight the course and offer of the Asia Minor refugees to Greek culture..
Poetry for Asia Minor complements and combines this offer of refugees, but also the drama they experienced by abandoning their ancestral homes during the Great Destruction..
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Βιογραφία του συγγραφέα
Περίληψη
Ευχαριστίες του συγγραφέα
Αντί προλόγου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η ΜΙΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Ενότητα Πρώτη: Η Λυκία στην αρχαιότητα
Οι έρευνες του Schönborn
Η Φάσηλις
Ο τάφος του Αμύντα Β΄ στην Τελμησσό
Ο Πτολεμαίος για τη Λυκία
Ενότητα Δεύτερη: Η Πισιδία στην αρχαιότητα
Η Αντιόχεια
Η Τερμησσός
Η Σαγαλασσός
Η Κιβύρα
Η Σπάρτη
Ιστορία της Μητρόπολης Πισιδίας
Ενότητα Τρίτη: Η Λυδία στην αρχαιότητα
Τα ταφικά αναχώματα πλησίον των Σάρδεων
Η νεκρόπολη των βασιλέων
Οι Κιμμέριοι
Προφητείες
Η τούμπα του βασιλιά Αλυάττη
Ο τάφος του βασιλιά Μίδα
Σπίτια και απομεινάρια σπιτιών
Ενότητα Τέταρτη: Η Καρία στην αρχαιότητα
Η Αφροδισιάδα
Ο ναός της Αφροδίτης
Το Τετράπυλον
Το Σεβαστείον
Η αρχαία πόλη της Κνίδου
Το άγαλμα της Ευπλοίας Αφροδίτης της Κνίδου
Εις Κνιδίαν Αφροδίτην εύπλοιαν
Μαγνησία επί Μαιάνδρω
Η Νύσα στον ποταμό Μαίανδρο
Ενότητα Πέμπτη: Η Ιωνία στην αρχαιότητα
Οι γραπτές ιστορικές και φιλολογικές πηγές για το Πανιώνιο
Ηλιοβασίλεμα στο Αγκριτζέντο ~ ποίηση
Η Ιωνία στα Ομηρικά χρόνια (11ος – 8ος αι. π.Χ.)
Η χερσόνησος της Ερυθραίας
Η εμπορική και ναυτιλιακή κίνηση στον Τσεσμέ
Τα Βρύουλα (Βουρλά) της Ερυθραίας ~ Οι αρχαίες Κλαζομενές
Το περίφημο μαντείο της Κλάρου
Η Ιωνική πόλη Τέως
Φαναγόρεια ~ Ιώνων αποικία
Η Φώκαια και οι αποικίες στην Ιβηρική χερσόνησο
Η Ταρτησσός
Το Εμπορείον
Ενότητα Έκτη: Η Αιολία στην αρχαιότητα
Αποικίες των Αιολέων
Η Αιολική Κύμη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΠΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Ενότητα Πρώτη: Η εθνοτική προέλευση και η κάθοδος
Ενότητα Δεύτερη: Πώς επικράτησαν οι Τούρκοι στη Μικρά Ασία;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΧΡΕΟΣ, Η ΕΞΑΡΤΗΣΗ, ΟΙ ΕΚΧΩΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΖΩΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ «ΜΝΗΣΤΗΡΩΝ» ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Ενότητα Πρώτη: Το Οθωμανικό δημόσιο χρέος
Το Οθωμανικό εξωτερικό δημόσιο χρέος
Ενότητα Δεύτερη: Η εξάρτηση και οι εκχωρήσεις
Ενότητα Τρίτη: Το ζήτημα της διαίρεσης της Μικράς Ασίας
Ενότητα Τέταρτη: Διαμελισμός της Τουρκίας και Ιταλία
Ενότητα Πέμπτη: Η σχέση των μπολσεβίκων με τους Κεμαλιστές
Οι στόχοι των μπολσεβίκων ~ Πρώτες επαφές με τους Κεμαλιστές
Η οικονομική βοήθεια και η στήριξη στις διεθνείς συνθήκες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΑΝΘΟΥΣΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
Ενότητα Πρώτη: Η Μάκρη και το Λειβήσι της Λυκίας
Η εκπαίδευση στο Λειβήσι
Μαρτυρίες περιηγητών
Οι διώξεις
Ενότητα Δεύτερη: Τα Λύγδα Οδεμησίου της Λυδίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Η ΡΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ενότητα Πρώτη: Η Ρόδος στην αρχαιότητα ως αποικιακή, ναυτική και εμπορική δύναμη
Ενότητα Δεύτερη: Επιγραφή για την προξενία του Ροδίου Τιμαγόρα
Μετάφραση και σημειώσεις του συγγραφέα
Ενότητα Τρίτη: Η περίοδος της Οθωμανικής κυριαρχίας στο νησί
Ενότητα Τέταρτη: Το μαράσι της Αγίας Αναστασίας στην πόλη της Ρόδου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ, ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Ενότητα Πρώτη: Ανταλλαγή πληθυσμών και απογραφή των προσφύγων
Ενότητα Δεύτερη: Επιτροπή Αποκαταστάσεως των Προσφύγων (Ε.Α.Π)
Επιτροπές και γραφεία ανταλλαγής
Ψήφισμα 7/15.4.1925 της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης
Μητρώα
Ενότητα Τρίτη: Σύλλογοι Δικαιούχων Ανταλλάξιμων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΗΣ
Ενότητα Πρώτη: Ζωντανές μνήμες και μαρτυρίες
1.Μαρτυρία Μαρίας συζ. Νικ. Θώδη, το γένος Ροδίτη (Παυλούς)
2.Μαρτυρία Μιχαήλ Κούσουλα, κατοίκου Γουριάς Μεσολογγίου
3.Μαρτυρία Δέσποινας Καλαϊτζή-Ρουμελιώτου από τα Λύγδα Οδεμησίου (απόσπασμα)
4.Μαρτυρία του Ιωάννη Κ. Παράσογλου
Ενότητα Δεύτερη: Επιστολές Μακρολιβησιανών
Επιστολή Δέσποινας Φ. Σαριδάκη από την Αυστραλία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΑΛΙΚΑΡΗ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ενότητα Πρώτη: Γενεαλογικό δένδρο οικογένειας Δέσποινας Κων. Αλικάρη
Ενότητα Δεύτερη: Λίστες οικογενειών με ακίνητη περιουσία στο Λειβήσι και τη Μάκρη από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ)
1.Λειβήσι
2.Μάκρη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ: ΤΟΠΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ενότητα Πρώτη: Οι Τζιτζιφιές των προσφύγων
Ενότητα Δεύτερη: Ο συνοικισμός της Νέας Ερυθραίας στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Οι πρόσφυγες
Ξεριζωμός
Συνοικισμός
Στη Σμύρνη το ’22
Ο καπνάς
Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (1873-1950)
Ο Εφές του Αϊδινιού
Ζεϊμπέκικο
Τελμησσός
Αντί κατακλείδας
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΞΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ